Tranh minh hoạ: LÊ VIẾT TRÍ
“Anh còn hơn 40 ngày nữa là về rồi, còn tuyên truyền gì nữa em”, “sắp bị đào thải, đi làm shipper cả rồi” là những câu trả lời nửa đùa nửa thật tôi đã nhận được trong mấy tuần qua khi liên hệ về xã làm việc, lấy tư liệu viết báo. Một số trường hợp, tôi phải nhờ các mối quan hệ thân quen hoặc tác động của lãnh đạo cấp huyện mới có thể về xã thu thập tư liệu.

Khi về địa phương vào thời điểm này, chính quyền cấp xã đang phải thực hiện rất nhiều việc, từ lấy ý kiến người dân về việc sửa đổi Hiến pháp 2013, thu thập dữ liệu đất ở, điều tra nông nghiệp, nông thôn… đều cần làm khẩn trương. Công việc vẫn “chạy” nhưng đằng sau đó ẩn chứa tâm trạng có phần lăn tăn, thậm chí buồn bã và nuối tiếc của một bộ phận cán bộ, công chức xã.

Vấn đề này đang nổi lên trong bối cảnh Hải Dương dự kiến sẽ dôi dư hơn 1.600 cán bộ, công chức sau khi sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp xã. Nhiều người đang giữ các vị trí chủ chốt. Tâm lý bất an, lo ngại “ra rìa” sau nhiều năm cống hiến đang khiến một bộ phận cán bộ rơi vào trạng thái làm việc cầm chừng.

Trước tiên, cần thẳng thắn nhìn nhận biểu hiện “chợ chiều” là hệ quả của việc chưa được chuẩn bị tốt về mặt tư tưởng. Với nhiều cán bộ xã – những người gắn bó cả chục năm với địa bàn cơ sở, việc nghỉ giữa chừng hay “bị sắp xếp” không đơn thuần là mất vị trí công tác, mà còn là những mối lo về nghề nghiệp, sinh kế tương lai bởi nhiều công chức đã ở độ tuổi trung niên.

Trong khi đó, những chính sách hỗ trợ tuy đã có nhưng chưa đủ sức trấn an. Việc trợ cấp cho người nghỉ sớm, bảo lưu lương, phụ cấp đối với cán bộ không tiếp tục giữ chức vụ hoặc được bố trí chức vụ thấp hơn là tín hiệu tích cực. Nhưng những việc cần kíp như tái bố trí việc làm, đào tạo lại hoặc giới thiệu chuyển ngành, nghề vẫn còn là khoảng trống.

Khi đội ngũ cán bộ cấp xã – những người trực tiếp triển khai chính sách, tiếp dân, giải quyết thủ tục hành chính – có biểu hiện thờ ơ, chểnh mảng, thì không chỉ nhiệm vụ bị ảnh hưởng, mà lòng tin của người dân cũng bị tác động. Những biểu hiện trì trệ ở cấp xã, nếu không được khắc phục, sẽ khiến quá trình chuyển đổi bộ máy rơi vào tình trạng sắp xếp để tinh gọn, nhưng lại làm gia tăng khối lượng công việc cho số ít người còn lại, trong khi chất lượng phục vụ không được cải thiện.

Để hóa giải tư tưởng “chợ chiều”, “rã đám” trong một bộ phận cán bộ, công chức cấp xã, trước hết phải tăng cường công tác tư tưởng, minh bạch hóa thông tin. Cán bộ cấp xã cần được nắm bắt đầy đủ, hiểu rõ và tin tưởng rằng: dù không còn giữ vị trí hiện tại, họ vẫn được trọng dụng ở vị trí khác, vẫn có cơ hội tiếp tục cống hiến nếu có năng lực. Việc công bố lộ trình, tiêu chí, chính sách rõ ràng, kịp thời chính là cách để chống lại tâm lý tiêu cực.

Cần xây dựng cơ chế chính sách mang tính thực tiễn và linh hoạt hơn: từ tái bố trí vị trí việc làm, hỗ trợ học nghề, đến chuyển đổi công tác vào các vị trí phù hợp. Những người có năng lực và tâm huyết không nên bị “xếp xó” chỉ vì một đợt sắp xếp hành chính.

Đặc biệt, cần phát huy vai trò của người đứng đầu cấp xã và cấp huyện, là những “người truyền lửa” để đội ngũ an tâm và tiếp tục cống hiến.

Tinh giản bộ máy là điều cần thiết nhưng tinh giản không có nghĩa là làm tan rã tinh thần. Phát biểu kết luận tại hội nghị quán triệt, triển khai thực hiện Chỉ thị số 45-CT/TW của Bộ Chính trị do Tỉnh ủy tổ chức sáng 9/5, đồng chí Trần Đức Thắng, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy yêu cầu: “Kiên quyết không để tình trạng “chợ chiều”, “rã đám”, buông lỏng trách nhiệm thực hiện nhiệm vụ”. Việc tránh tư tưởng “chợ chiều”, “rã đám” trong đội ngũ cán bộ cấp xã chính là phép thử đầu tiên cho sự thành công của tiến trình cải cách hành chính. “Không có chỗ cho tư tưởng chợ chiều, làm cầm chừng. Cán bộ, nhất là người đứng đầu, phải nêu gương đến phút cuối cùng của nhiệm kỳ” – lời nhấn mạnh của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại Hội nghị Chính phủ với các địa phương từ hồi tháng 1/2023 cũng cần được xem là phương châm để mỗi cán bộ, công chức tự soi rọi, tự răn mình trong quá trình thực thi nhiệm vụ.