Ông Vũ Đức Côn – Chủ tịch Hiệp Hội Sầu riêng Đắk Lắk, nơi có diện tích, sản lượng sầu riêng lớn nhất nước – vừa gửi “tâm thư” lên Bộ trưởng Bộ Nông Nghiệp và Môi Trường Đỗ Đức Duy.

Trong “tâm thư”, ông Côn cho biết Trung Quốc là thị trường chính cho trái cây tươi Việt Nam, đặc biệt là sầu riêng. Sau khi ký Nghị định thư về kiểm dịch thực vật, sầu riêng Việt Nam chính thức xuất khẩu sang thị trường tỷ dân.

Kim ngạch xuất khẩu năm 2024 đạt 3,2 tỷ USD, cho thấy đây là ngành tiềm năng cần đầu tư vào quy hoạch vùng nguyên liệu, nhà máy đóng gói an toàn thực phẩm và quy trình xuất khẩu minh bạch, có truy xuất nguồn gốc sản phẩm.

Xuất khẩu sầu riêng đang gặp nhiều khó khăn.

Tuy nhiên từ năm 2024 đến nay, Trung Quốc phát hiện sầu riêng Việt Nam và Thái Lan nhiễm cadimi. Từ đó, đối tác yêu cầu 100% lô hàng phải có giấy kiểm nghiệm cadimi và vàng O mới được thông quan. Nếu phát hiện tồn dư, mã số cơ sở đóng gói và vùng trồng sẽ bị phía Trung Quốc đình chỉ.

Chủ tịch Hiệp hội Sầu riêng Đắk Lắk cho biết, đến nay có khoảng 55 mã số vùng trồng và 61 mã cơ sở đóng gói sầu riêng bị thu hồi. Từ tháng 9/2023 đến nay, Trung Quốc không chấp thuận thêm vùng trồng và cơ sở đóng gói nào.

Cả nước có 150.000 ha sầu riêng, nhưng hiện chỉ khoảng 20% diện tích được cấp mã số vùng trồng.

Về việc sầu riêng Việt Nam liên tục vi phạm an toàn thực phẩm (Cadimi, vàng O), Tiền Giang là tỉnh có nhiều mã số bị thu hồi. Lý do Cadimi được phát hiện trong đất vượt ngưỡng cho phép. Chưa hết, trong phân bón hữu cơ và vô cơ cũng bị phát hiện có Cadimi.

Hoạt động mua bán mã số tự do bằng hình thức “ủy thác xuất khẩu” tại cửa khẩu bị lợi dụng. Điều này khiến nước nhập khẩu không thể truy xuất nguồn gốc sản phẩm từ các lô hàng không đúng mã số. Các doanh nghiệp và hợp tác xã có mã số bị lợi dụng không hay biết, chỉ khi bị mất mã số họ mới nhận ra nhưng không có cách nào để lấy lại.

Tại Đắk Lắk, trong thời gian Trung Quốc kiểm soát chặt, các xe hàng từ Tiền Giang đã được chuyển đến các cơ sở có mã số tại Đắk Lắk. Hàng hóa được mở ra để kiểm nghiệm và lấy mẫu với yêu cầu ghi rõ số container, mã số vùng trồng và mã cơ sở đóng gói. Điều này có thể ảnh hưởng lớn đến các mã số tại các địa phương khác.