Sáng 10/7, HĐND TP.Hà Nội đã thông qua Nghị quyết về việc đặt tên, đổi tên và điều chỉnh độ dài một số đường, phố và công trình công cộng.

Theo đó, Hà Nội có thêm 38 tuyến đường, phố được đặt tên mới, trong đó có việc khôi phục tên phố Hàng Lọng – một tên gọi gắn liền với lịch sử văn hóa Thăng Long – Hà Nội.

Đa dạng tên danh nhân, địa danh

Trong 38 tuyến đường, phố mới được đặt tên lần này, có 17 tuyến mang tên địa danh và 21 tuyến mang tên danh nhân thuộc các lĩnh vực chính trị, quân sự, văn hóa, khoa học… Nổi bật có: Chử Đồng Tử, Tiên Dung, Tô Gĩ (tức Lê Giản), Doãn Tuế, Tưởng Dân Bảo, Phan Hiền, Học Phi, Dương Bá Trạc…

Trong đó, tên Chử Đồng Tử – một trong “Tứ bất tử” của tín ngưỡng dân gian Việt Nam – được đặt cho đoạn đường dài 1,3km, rộng 10-12m, nối từ cao tốc Hà Nội – Hải Phòng đến đường Lý Thánh Tông (xã Bát Tràng).

Đoạn đường từ ngã ba giao đường Lý Thánh Tông, đến đoạn tiếp nối đường cao tốc Hà Nội – Hải Phòng (quốc lộ 5B), dài 1,2km, rộng 10-12m, được đặt tên là đường Tiên Dung – công chúa, vợ của Chử Đồng Tử trong truyền thuyết dân gian Việt. Tuyến đường này nằm trên địa bàn xã Gia Lâm.
Bà Bạch Liên Hương, Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội trình bày tờ trình của UBND TP.Hà Nội về Nghị quyết về việc đặt tên, đổi tên và điều chỉnh độ dài một số đường, phố và công trình công cộng, sáng 10/7.
Phố Lê Giản được đặt cho tuyến dài hơn 1km, rộng 40m, mặt đường mỗi bên 11,25m, vỉa hè mỗi bên 7,25m, dải phân cách 3m trên địa bàn phường Đại Mỗ, từ ngã tư giao đường Đại Mỗ và phố Bạch Thành Phong tại khu Biệt thự liền kề Luis City, đến ngã tư giao phố Nguyễn Văn Luyện.

Ông Lê Giản – tên thật là Tô Gĩ (1911-2003, quê Hưng Yên). Ông là Giám đốc đầu tiên của Công an Việt Nam, từng được Bác Hồ giao nhiệm vụ xây dựng sân bay Lũng Cò và xây dựng lực lượng bảo vệ chính quyền sau Cách mạng Tháng Tám. Ông cũng là người tổ chức vùng ATK Định Hóa và bảo vệ cơ quan Trung ương trong kháng chiến chống Pháp. Ông được tặng Huân chương Hồ Chí Minh, Huân chương Độc Lập hạng Nhất, Huân chương Kháng Chiến hạng Nhất, Huân chương Quân Công hạng Nhất…

Ngoài ra, còn có các tên phố đáng chú ý như: Phố Học Phi – nhà văn nổi tiếng; Phan Hiền – nhà khoa học; Doãn Khuê, Tưởng Dân Bảo, Nguyễn Thế Rục, Dương Viết Điển… Nhiều tên mới mang giá trị giáo dục truyền thống, tôn vinh nhân vật lịch sử, danh nhân văn hóa có đóng góp cho đất nước.

Khôi phục tên gọi phố Hàng Lọng

Đặc biệt, TP.Hà Nội khôi phục tên phố Hàng Lọng, đặt cho đoạn phố dài 350m, rộng 13m (lòng đường 7m, vỉa hè mỗi bên 3m), đoạn từ ngã tư giao phố Trần Bình Trọng đến ngã ba giao đường Lê Duẩn (phường Cửa Nam). Đây là đoạn đường hiện đã có vỉa hè, cây xanh, chiếu sáng đô thị, nơi tập trung trụ sở nhiều cơ quan như Báo Lao Động Thủ đô, Viện Khoa học An toàn và Vệ sinh lao động…

Theo các nhà nghiên cứu, phố Hàng Lọng xuất hiện từ cuối triều Lê, thuộc thôn Cung Tiên xưa. Khu vực này từng chuyên làm và buôn bán kiệu, ô, lọng cho quan lại và đình chùa – từ đó hình thành tên gọi “Hàng Lọng”. Phố từng được gọi là đường Quan Lộ, Hàng Tàn, sau này đổi thành Nam Bộ, rồi đường Lê Duẩn.

Ở phố Hàng Lọng trước đây từng có đền thờ ông tổ nghề lọng – thêu là Lê Công Hành. Việc phục hồi tên phố Hàng Lọng không chỉ mang giá trị lịch sử mà còn thể hiện nỗ lực bảo tồn ký ức đô thị, bản sắc văn hóa Thăng Long – Hà Nội.
Hà Nội chính thức đổi tên Công viên Tuổi trẻ Thủ đô thành Công viên Võ Thị Sáu (phường Hai Bà Trưng).

Ngoài các tên phố trên, Hà Nội cũng đặt tên cho nhiều tuyến đường nằm trong các khu đô thị mới như Ngoại giao đoàn, An Hưng, Dương Nội… và mở rộng quy mô đô thị ra các vùng ngoại thành.

Ví dụ: Phố Doãn Khuê nối từ đường Hoàng Minh Thảo đến phố Nguyễn Xuân Khoát; phố Nguyễn Huy Thảo nối từ ngách 165 phố Thanh Am đến phố Đặng Vũ Hỷ; đường Viên Chiếu từ cầu Đuống đến cầu Phù Đổng; phố Bạch Thành Phong từ Đại lộ Thăng Long đến đường Đại Mỗ…

Bên cạnh đó, TP.Hà Nội điều chỉnh độ dài 6 tuyến đường, như: Phố Lương Định Của (quận Đống Đa cũ); đường Vạn Xuân (huyện Hoài Đức, Đan Phượng cũ); đường Phủ Quốc (huyện Quốc Oai cũ); đường Kiều Phú (huyện Quốc Oai cũ); đường Yên Xá (huyện Thanh Trì; phố Trần Quốc Toản (quận Hoàn Kiếm cũ).

Ngoài ra, Hà Nội cũng dự kiến đặt tên 14 công trình công cộng: Vườn hoa Phúc Lợi, Vườn hoa Việt Hưng, Vườn hoa Sài Đồng, Vườn hoa Gia Quất, Vườn hoa Ái Mộ, Vườn hoa Bồ Đề, Vườn hoa Nghè Ngô, Vườn hoa Thạch Bàn, Vườn hoa Cự Khối, Vườn hoa Lâm Hạ, Vườn hoa Kim Quan), Vườn hoa Phạm Khắc Quảng, Vườn hoa Ngô Huy Quỳnh (quận Long Biên cũ), Vườn hoa Thường Tín (huyện Thường Tín cũ).

Đổi tên công trình công cộng Công viên Tuổi trẻ Thủ đô thành Công viên Võ Thị Sáu (phường Hai Bà Trưng).

Tính đến hết năm 2024, Hà Nội đã có 1.414 tuyến đường, phố, ngõ và công trình công cộng được đặt tên. Trong đó, 864 phố, 340 đường, 1 đại lộ, 43 công trình công cộng và 166 ngõ. Về tên gọi, có 589 tuyến mang tên danh nhân, 594 tuyến mang tên địa danh và 231 tuyến mang tên sự kiện, di tích, danh từ chung…

Theo đánh giá của TP.Hà Nội, việc đặt tên mới và điều chỉnh độ dài đường, phố không chỉ phục vụ công tác quản lý dân cư, đô thị, giao thông và hành chính mà còn góp phần giữ gìn di sản, nâng cao ý thức cộng đồng, khơi dậy niềm tự hào về lịch sử và văn hóa địa phương.