“Trị tận gốc u lành, u ác, không cần mổ, không cần hóa trị” – những dòng quảng cáo kiểu này đang lan tràn trên Facebook, phía sau là các “lương y”, “thần y” mạng tự xưng. Những danh xưng “lương y gia truyền” dưới chân núi Tản (Ba Vì, Hà Nội) đang che dấu sự thật gì về những bài thuốc gia truyền?

LTS: Dưới chân núi Tản Viên linh thiêng, vùng đất từng được coi là “cái nôi” của những lương y chữa bệnh cứu người bằng thuốc Nam, đang tồn tại một thực trạng đáng lo ngại. Hình ảnh cao quý của người thầy thuốc y học cổ truyền đang bị một số đối tượng làm hoen ố bằng những lời quảng cáo có cánh, gắn mác “gia truyền” để thổi phồng công dụng, sai lệch hiệu quả điều trị.
Trong khi Bộ Y tế đã có chỉ đạo yêu cầu các địa phương rà soát, xử lý nghiêm các cơ sở quảng cáo sai sự thật với hạn chót báo cáo về Cục Quản lý Y, Dược cổ truyền trước ngày 30/6/2025, thì tại xã Ba Vì (TP Hà Nội), nhiều “nhà thuốc gia truyền” vẫn vi phạm. Trên mạng xã hội và ngoài đời thực, những lời rao “lương y ba đời”, thậm chí “mười ba đời”, “trị dứt điểm” vẫn tràn lan, thách thức nỗ lực chấn chỉnh của cơ quan chức năng và lòng tin của cộng đồng vào y học cổ truyền.
Nhóm PV Dân Việt đã thâm nhập, giáp mặt các “thần y dỏm”, bóc tách những lớp lang bí ẩn phía sau các “nhà thuốc gia truyền”, góp phần làm rõ thực trạng quảng cáo gian dối, cảnh báo người dân, và quan trọng hơn cả: bảo vệ giá trị thực sự của y học cổ truyền Việt Nam.

“Thần y” mạng xã hội rao chữa ung thư bằng lá cây (Bài 1)

Theo điều tra của phóng viên Dân Việt, trên mạng xã hội Facebook đang tồn tại “chợ thuốc” ảo hoạt động rầm rộ, nơi quảng cáo chữa “bách bệnh”, từ tiểu đường, xương khớp cho đến ung thư. Đằng sau những lời có cánh đó là sự thật gì đang bị che đậy?

Video: Nhan nhản “thần y” quảng cáo chữa bách bệnh – từ tiểu đường, xương khớp đến ung thư tràn lan trên mạng xã hội. Thực hiện: Nhóm PV Điều tra.

“Thần y online” mọc như nấm sau mưa

Theo điều tra của phóng viên Dân Việt, trên mạng xã hội Facebook các “thần y” vẫn quảng bá rầm rộ. Chỉ cần gõ từ khóa “thuốc nam”, “thuốc nam chữa ung thư” hoặc “lương y”, hàng loạt trang cá nhân, video, bài đăng hiện ra, tràn ngập những lời quảng cáo về công dụng “thần kỳ” của các loại thuốc. Dưới phần giới thiệu, hầu hết đều gắn địa chỉ: xã Ba Vì, TP Hà Nội, nơi có ba làng nghề thuốc Nam của người Dao.

Có thể kể đến các tài khoản như: “Nhà thuốc Dương Thị Quỳnh”, “Lương y Bàn Thị Bình – Đông y gia truyền”, “Nhà thuốc Triệu Thị Lan”, hay “Lương y Triệu Thị Mẫn”… Trên các trang này xuất hiện dày đặc hình ảnh bệnh nhân “hồi sinh kỳ diệu” – tự nhận đã thoát khỏi lưỡi hái ung thư phổi, ung thư gan, tiểu đường hay các bệnh xương khớp nan y.

Đáng chú ý, trang “Lương y Bàn Thị Bình – Đông Y Gia Truyền” đăng tải một video với tiêu đề: “U to u nhỏ tôi chữa được hết – Cực hay phương pháp trị u lành, u dữ – khối u tự tiêu, đào thải khỏi cơ thể, không cần cắt mổ, hóa xạ trị nguy hiểm” (trong đó “u dữ” là cách gọi khác của bệnh ung thư). Lời lẽ trơn tru, dẫn dắt khiến nhiều người xem bị cuốn theo, chia sẻ, bình luận.
Liên tiếp xuất hiện các quảng cáo sai sự thật, gắn địa chỉ xã Ba Vì, TP Hà Nội trong thời gian gần đây. Ảnh: Cắt từ video quảng cáo.

Còn trang Facebook có tên “Lương y Dương Thị Quỳnh – Điều trị u” lại diễn trò hoành tráng hơn. Mở đầu video quảng cáo là cảnh đoàn người chen chúc đến nhà “thần y”, kèm theo giọng thuyết minh vang vọng: “Khắp cả nước đang xôn xao kéo nhau đến nhà lương y Dương Thị Quỳnh vì đã tìm ra phương pháp điều trị mọi loại u lành, u ác”.

Để tăng thêm độ tin cậy, trang này còn khoe một giấy phép hoạt động do Sở Y tế Hà Nội cấp. Tuy nhiên, điều lạ là giấy phép lại mang tên “Bảo Xuân Đường” – một cái tên tra cứu trên Google mãi cũng không có kết quả xác thực.

Tương tự, fanpage “Triệu Thị Lan” quảng cáo một bài thuốc gia truyền có khả năng “chữa dứt điểm hoàn toàn bệnh tiểu đường”, kèm tiếng rao lặp đi lặp lại đến mức inh tai nhức óc: “Chỉ sợ những người không uống thuốc của nhà cô thôi, uống là khỏi 100%… 15-20 ngày là hạ đường huyết” – cùng với đó là hình ảnh bệnh nhân thề thốt rằng “ngủ ngon, sức khỏe hồi sinh sau 6-7 ngày”.Chưa hết, trang “Triệu Thị Mẫn – Đông y gia truyền” còn tuyên bố: “Hàng ngàn chị em bị u xơ có thể tiêu u ngay tại nhà, hoàn toàn an toàn và lành tính. Đây là bước đột phá lớn của Đông y nước nhà khi đã bào chế thành công sản phẩm đầu tiên và duy nhất đánh vào tận căn nguyên gốc rễ hình thành u xơ”.

Theo tìm hiểu của phóng viên Dân Việt, với những nội dung quảng cáo như trên, các trang mạng này có dấu hiệu vi phạm Luật Quảng cáo. Cụ thể, khoản 5, Điều 3 Luật Quảng cáo nghiêm cấm quảng cáo có nội dung khẳng định thuốc hoặc sản phẩm có khả năng chữa khỏi ung thư, tiểu đường hoặc các bệnh rối loạn chuyển hóa.

Bên cạnh đó, khoản 6, Điều 3 cũng quy định rõ: Cấm sử dụng hình ảnh người bệnh; sơ đồ tác dụng thuốc chưa được kiểm chứng khoa học; hình ảnh, tên tuổi thầy thuốc để quảng bá thuốc.

Đặc biệt, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Bộ Y tế Việt Nam đều nhiều lần khẳng định: Chưa có bất kỳ bài thuốc Nam nào được công nhận là có thể chữa khỏi ung thư. PGS.TS Nguyễn Thế Thịnh, Trưởng khoa Y học Cổ truyền – Bệnh viện K, từng chia sẻ trên nhiều phương tiện truyền thông: “Thuốc Nam có thể hỗ trợ tăng cường sức khỏe hoặc giảm triệu chứng ở một số trường hợp, nhưng không thể thay thế các phương pháp điều trị chính thống như hóa trị, xạ trị”.

Những lời hứa “thần kỳ” này có đáng tin, hay chỉ là chiêu trò tinh vi để trục lợi từ sự khát khao chữa bệnh của người dân?

Mượn mác lương y, một người diễn nhiều vai

Để bóc trần màn kịch, nhóm phóng viên chủ động liên hệ qua số điện thoại được đăng tải trên trang Facebook “Lương y Dương Thị Quỳnh”. Tuy nhiên, người bắt máy không phải “lương y”, mà là một người đàn ông tự xưng là Dương Quang Khởi, anh trai của “thần y”.

Nhận là anh trai cô Quỳnh, người này thao thao giới thiệu về “bài thuốc gia truyền” với lời quảng cáo có thể chữa khỏi mọi loại “u”, từ u lành tính đến ác tính. Giá mỗi liệu trình dao động từ 2,5 đến 5 triệu đồng, tùy theo tình trạng bệnh.


Sản phẩm “Cao tiêu u” được đội ngũ của Dương Thị Quỳnh quảng cáo là có công dụng như “thần dược”. Ảnh: Dân Việt.
Nhân viên tư vấn của Dương Thị Quỳnh đưa sản phẩm “Cao tiêu u” cho phóng viên xem. Ảnh: Dân Việt.
Người này thề thốt: “Uống thuốc của nhà tôi vào bệnh nhân ổn định, ông cụ 70 tuổi sống khỏe thêm 15-20 năm”.

Phóng viên yêu cầu được lên phòng khám để bắt mạch, “ông Khởi” nói thẳng “không cần lên nhà, chỉ cần nói chuyện qua điện thoại là thầy hiểu ngay và gửi thuốc qua chuyển phát nhanh. Nếu gia đình nhất định muốn lên thì phải báo trước ít nhất từ 3 đến 5 ngày để nhà thuốc chuẩn bị”.

Chúng tôi hỏi tiếp về bằng chứng khoa học của phương thuốc và giấy phép hành nghề, “ông Khởi” lảng tránh và nhanh chóng kết thúc cuộc gọi vì “bận tư vấn cho bệnh nhân khác”.

Một phóng viên khác trong nhóm tiếp tục nhập vai bệnh nhân, liên hệ Zalo và yêu cầu gọi video để kiểm chứng. Người xuất hiện trong cuộc gọi lại là một thanh niên sinh năm 1999, tự giới thiệu là Triệu Văn Sơn, nhân viên của nhà thuốc.

Phóng viên phát hiện, giọng nói của Sơn và “thầy Khởi” được đề cập ở trên lại giống hệt nhau.

Khách hàng hỏi, “cô Quỳnh đâu”, Sơn lấp lửng cô Quỳnh “đang bận” và cậu trai trẻ được giao nhiệm vụ tư vấn, tiếp nhận thông tin hồ sơ bệnh nhân.

Chúng tôi lại hỏi về thành phần bài thuốc, Sơn đáp: “Toàn lá cây gia truyền, rất an toàn, gia đình kiểm tra đúng thuốc là được”.

Một màn kịch vụng về danh tính mập mờ giữ anh trai, nhân viên hay thầy thuốc đã bị mặt trần.
Video: Màn kịch tư vấn sản phẩm “Cao tiêu u – Dương Thị Quỳnh”. Thực hiện: Nhóm PV Điều tra.
Từ cuộc gọi bất thường, chúng tôi lần theo dấu vết về vùng núi Tản Lĩnh – nơi những thôn như Yên Sơn, Hợp Sơn, Hợp Nhất (xã Ba Vì) được ca tụng là “làng thuốc Nam gia truyền”. Tuy nhiên, thực tế ghi nhận: nhiều “nhà thuốc” chỉ là những căn nhà cấp bốn, không có phòng khám đạt chuẩn.

Biển hiệu “lương y” giăng khắp lối, trong khi người dân địa phương thừa nhận: danh tiếng làng thuốc đang bị lợi dụng để thổi phồng quảng cáo, bán thuốc qua mạng.

Một người dân giấu tên ngao ngán chia sẻ: “Có nhà chỉ bán lá cây bình thường, nhưng quảng cáo trên mạng thì như thần dược. Họ thuê cả đội ngũ làm video, gọi điện tư vấn để kiếm tiền”.

Nhóm phóng viên Dân Việt sẽ tiếp tục làm rõ thân phận thực sự của những “thần y” Ba Vì trong kỳ tiếp theo…

Đón đọc Bài 2: Gian dối dưới chân núi Tản: Giáp mặt “thần y mạng”

Trong quá trình điều tra, PV Dân Việt đã gặp chị Lê Thị H.C. (phường Phủ Lý, tỉnh Ninh Bình). Chị cho biết, từng là nạn nhân của một nhà thuốc nam quảng cáo trên mạng xã hội, có địa chỉ tại xã Ba Vì, với lời giới thiệu có thể “tiêu u lành, u ác lâu năm”.
Chị H.C. kể lại, trong một lần lướt Facebook, thấy quảng cáo giới thiệu là bài thuốc gia truyền ba đời, có thể “tiêu u chỉ 1 liệu trình”. Tin tưởng vì có hình ảnh một người già tự xưng là “lương y nổi tiếng ở Ba Vì” và những lời cảm ơn từ người bệnh, chị Lê Thị H.C. đã đặt mua liệu trình 1 tháng chữa u nang lành tính với giá gần 2 triệu đồng.
“Tôi uống đều đặn ngày 3 lần như hướng dẫn. Nhưng sau hơn 1 tháng đi khám lại ở bệnh viện thì thấy khối u còn lớn hơn gấp đôi. Tôi liên hệ lại thì chỉ nhận được câu trả lời là cơ địa đang phản ứng tốt nên bị công thuốc, phải kiên trì. Sau đó, tôi sợ quá, cắt liên lạc với họ luôn”, chị H.C kể lại với phóng viên.