“Nguồn gây ô nhiễm không khí chủ yếu ở Hà Nội là phát thải từ phương tiện giao thông đường bộ, theo thống kê chiếm 58-74% tùy từng thời điểm”, Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội nhận định.

Thông tin này được Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội Đào Việt Long chia sẻ tại cuộc tọa đàm “Vì một Hà Nội xanh” do báo Dân trí phối hợp với Văn phòng UBND TP Hà Nội tổ chức ngày 18/7.

Kỳ vọng lớn nhất Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội đề cập khi thực hiện chủ trương chuyển đổi phương tiện giao thông xanh là giải quyết vấn đề môi trường; phát triển đô thị bền vững, lâu dài phục vụ cho mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội.

Về những vấn đề người dân lo lắng, ông cho biết các đơn vị cũng đã tính đến và đưa vào dự thảo nghị quyết đang xây dựng.

“Với các loại hình phương tiện khác, không chỉ với xe máy, như xe thu gom rác, sắp tới thành phố sẽ triển khai thu gom rác bằng xe điện. Đây là mục tiêu lớn trong chuyển đổi xanh nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng và mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội”, ông Long nói và khẳng định thành phố sẽ đưa ra các giải pháp linh hoạt, phù hợp với thực tiễn để được người dân, doanh nghiệp ủng hộ.

Những con số đáng lo ngại

Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội Đào Việt Long cho biết trên địa bàn Hà Nội hiện có 6,9 triệu xe máy và xấp xỉ gần 1,5 triệu xe máy của các tỉnh khác thường xuyên hoạt động, trong đó 70% xe máy đang lưu hành là xe cũ.

Dẫn nghiên cứu cho thấy xe máy là nguồn phát thải chính tại đô thị, ông Long cho biết xe máy gây ra 94% lượng hydrocarbon (HC), 87% khí CO, 57% NOx và 33% bụi mịn PM10 từ giao thông.

“Đây là con số đáng lo ngại. Kết quả phân tích trên cho thấy nguồn gây ô nhiễm không khí chủ yếu ở Hà Nội là phát thải từ phương tiện giao thông đường bộ, theo thống kê chiếm 58-74% tùy từng thời điểm”, Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội nhận định.

Ông Long cũng dẫn tính toán của Viện Khoa học và Công nghệ giao thông vận tải cho thấy lượng phát thải từ xe máy là rất lớn, với khoảng 470.000 tấn CO/năm và 38.000 tấn HC/năm.

“Việc tiếp tục sử dụng hàng triệu xe máy cũ không chỉ làm ảnh hưởng đến môi trường của Hà Nội mà còn làm suy giảm chất lượng không khí, gây ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người dân, chưa kể vấn đề về tai nạn giao thông”, theo ông Long, đây cũng là cơ sở quan trọng để Hà Nội đẩy mạnh chính sách vùng phát thải thấp và chuyển đổi phương tiện giao thông xanh trong thời gian tới.

Theo ông, việc thay thế xe cũ bằng xe điện hoặc xe đạt chuẩn có thể giúp giảm 35-40% lượng khí CO và HC, đồng thời cải thiện chất lượng không khí và tiết kiệm năng lượng.

Hỗ trợ trực tiếp bằng tiền hoặc qua thuế, phí khi người dân chuyển đổi xe

Chia sẻ về chính sách hỗ trợ người dân chuyển đổi phương tiện giao thông xanh, Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội nhấn mạnh vấn đề này thành phố đã quan tâm chỉ đạo từ nhiều năm nay với mục tiêu giải quyết ô nhiễm môi trường và ùn tắc giao thông.

HĐND thành phố đã ban hành các nghị quyết, Thủ tướng cũng ban hành các quyết định để chuyển đổi phương tiện xanh và Hà Nội cũng đã có đề án để chuyển đổi xanh liên quan đến vận tải công cộng, theo lời ông Long.

Thời điểm này, ông nhấn mạnh Hà Nội sẽ tập trung chuyển đổi xanh đối với phương tiện giao thông cá nhân của người dân và coi đây là một nhiệm vụ rất quan trọng, có tác động rất lớn đến nhiều thành phần, đặc biệt là người có thu nhập thấp.

Với vai trò là cơ quan quản lý Nhà nước tham mưu cho UBND thành phố, Sở Xây dựng Hà Nội đang nghiên cứu một cơ chế chính, trong đó có chính sách hỗ trợ chuyển đổi phương tiện giao thông xanh cho người dân.

Ông Long cho biết chính sách này sẽ tập trung vào các cơ chế hỗ trợ qua nhiều hình thức: trực tiếp bằng tiền hay gián tiếp thông qua chính sách phí, lệ phí.

Bên cạnh đó, Hà Nội cũng tính tới chính sách hỗ trợ cho doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp phương tiện xanh. Với doanh nghiệp kinh doanh vận tải, phương tiện công cộng, thành phố sẽ có cơ chế hỗ trợ về lãi suất vay để doanh nghiệp được vay vốn ưu đãi, hoặc chính sách liên quan đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông xanh, nhằm giải quyết vấn đề lo ngại về trạm sạc.

“Cái này chúng tôi đặt lên hàng đầu vì muốn phát triển giao thông xanh thì đáp ứng về hạ tầng rất quan trọng”, ông Long chia sẻ.

Ngoài ra, ông cho biết Hà Nội sẽ có giải pháp về vận tải công cộng để phục vụ nhu cầu của người dân, giúp người dân hạn chế sử dụng xe máy.

Các cơ chế, chính sách, theo ông Long, sẽ được lấy ý kiến rộng rãi để lắng nghe, tiếp thu để người dân đồng thuận chuyển đổi, vì “có sự đồng thuận của người dân mới thành công”.

Nhấn mạnh đây là vấn đề lớn liên quan đến lợi ích của đông đảo người dân, lãnh đạo Sở Xây dựng Hà Nội khẳng định việc triển khai chủ trương này sẽ được tiến hành rất bài bản, thận trọng và đồng bộ, đảm bảo lợi ích chính đáng của người dân, đồng thời bảo đảm mục tiêu về môi trường cũng như mục tiêu chung của thành phố.

Theo ông, để triển khai thực hiện việc này chắc chắn cần sự phối hợp giữa Nhà nước, người dân và doanh nghiệp, đây là 3 yếu tố mấu chốt để thành công.

Cho biết lãnh đạo thành phố đã làm việc với hiệp hội, doanh nghiệp và thành phố cũng kêu gọi sự đồng hành, ông Long thông tin việc nhiều doanh nghiệp sẵn sàng có chính sách riêng như chính sách thu mua xe cũ, ưu đãi lệ phí trước bạ, hỗ trợ trực tiếp cho người dân khi mua xe hoặc có chính sách lâu dài về bảo dưỡng, sửa chữa, mua pin…