Tài xế xe ôm công nghệ và giao hàng ở trung tâm TPHCM. Ảnh: Minh Quân
Tiết kiệm chi phí, bảo vệ môi trường

Nhiều tài xế công nghệ và giao hàng tại TPHCM đang ủng hộ chủ trương này vì nhận thấy rõ lợi ích khi sử dụng xe máy điện, đặc biệt là về chi phí vận hành và môi trường.

Anh Nguyễn Văn Hùng – một tài xế công nghệ chia sẻ: “Tôi chạy xe hơn 10 tiếng mỗi ngày, tiền xăng là khoản tốn kém nhất. Mỗi tháng tôi phải chi ra hơn 1 triệu đồng tiền xăng, chưa kể đi nhiều phải thay nhớt và bảo dưỡng liên tục, mỗi lần vài trăm nghìn. Chuyển sang xe điện thì đỡ nhiều, một tháng dư hơn 1 triệu đồng. Được sạc miễn phí như xe VinFast thì còn tiết kiệm được nhiều hơn nữa. Giá xe máy VinFast cũng đang dễ mua nên có lẽ tôi sẽ đổi sớm luôn”.

Tương tự, chị Trần Thị Lan – tài xế giao hàng nội thành TPHCM – cho biết: “Xe điện rất phù hợp với người giao hàng như tôi. Không cần thay nhớt thường xuyên, lại không gây ồn trong khu dân cư. Tôi ủng hộ việc chuyển đổi vì giúp giảm ô nhiễm không khí ở các thành phố lớn như TPHCM. Chắc chắn nhiều người sẽ chuyển đổi vì đi rất tiết kiệm”.

Lộ trình rõ ràng, nhóm đối tượng ưu tiên

Theo Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM (HIDS), đề án chuyển đổi 400.000 xe máy xăng sang xe điện đang được hoàn thiện, trước mắt tập trung vào nhóm tài xế công nghệ và giao hàng – những người có tần suất di chuyển cao (80-200km/ngày), phát thải lớn hơn mức trung bình và được tổ chức tốt qua các nền tảng số. Đây cũng là nhóm dễ tiếp cận các chính sách hỗ trợ về tài chính và công nghệ.

Ông Trần Thanh Bình – Phó Viện trưởng HIDS – nhấn mạnh: “Trong bối cảnh ô nhiễm không khí và biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng, việc chuyển đổi từ phương tiện dùng nhiên liệu hóa thạch sang xe điện là yêu cầu cấp bách, đặc biệt tại các đô thị lớn như TPHCM. Thành phố cần đi đầu và bắt đầu từ nhóm có khả năng lan tỏa mạnh mẽ trong cộng đồng”.

Lộ trình đề án được chia theo từng giai đoạn. Trong tổng số 400.000 xe máy cần chuyển đổi, mục tiêu đến năm 2026 sẽ thay thế 320.000 xe, phấn đấu đạt 80% tỉ lệ chuyển đổi trong vòng 2 năm. Đến năm 2028, toàn bộ xe máy của tài xế công nghệ và nhân viên giao hàng trên địa bàn sẽ sử dụng xe điện.

Việc chuyển đổi này dự kiến giúp TPHCM giảm 315 tấn CO2 và 2.000 tấn bụi mịn mỗi năm. Nhóm nghiên cứu cũng đề xuất thiết lập Quỹ Tín dụng Chuyển đổi Xanh và tận dụng doanh thu từ tín chỉ carbon (khoảng 87.500 tấn CO2/năm) để đầu tư trở lại vào hạ tầng xanh và hỗ trợ người dân.

Đồng bộ hệ sinh thái – hạ tầng và tài chính là then chốt

Tại hội thảo khoa học “Hệ sinh thái chuyển đổi xe điện hai bánh trên địa bàn TPHCM” do Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM tổ chức mới đây, đại diện nhiều doanh nghiệp, tổ chức cho rằng, để đề án thành công, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên trong hệ sinh thái xe điện: Tài xế, doanh nghiệp sản xuất, hạ tầng sạc, nền tảng công nghệ, cơ quan Nhà nước và tổ chức tài chính.

Bà Nguyễn Ngọc Thúy Linh – đại diện Vingroup (đơn vị vận hành nền tảng Xanh SM) nhận định: “Việc phát triển trạm sạc cần được tích hợp ngay từ khâu quy hoạch đô thị. Khi phê duyệt quy hoạch mới, các khu dân cư cần bố trí sẵn vị trí lắp đặt trạm sạc. Với doanh nghiệp tiên phong, thành phố có thể miễn giảm thuế đất để tạo động lực”. Bà Linh cũng đề xuất lập quỹ chuyển đổi xanh để hỗ trợ tài xế chuyển đổi xe, kết hợp với các chiến dịch truyền thông nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng.

Ông Lê Trung Tính – Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô hành khách TPHCM – cho rằng, TPHCM là một “siêu đô thị” với lượng phát thải lớn, chủ yếu đến từ hoạt động giao thông. Do đó, việc thành phố chủ động chuyển đổi phương tiện của nhóm tài xế công nghệ và giao hàng – lực lượng có tần suất di chuyển cao – là bước đi đúng đắn nhằm giảm ô nhiễm không khí.

Cũng theo ông Tính, bên cạnh nhóm tài xế công nghệ, thành phố cũng cần quan tâm đến lực lượng tài xế tự do – những người không hoạt động trên các nền tảng số. Đây là nhóm đông đảo và có nhu cầu sử dụng xe thường xuyên, nên cần có chính sách hỗ trợ riêng, như chương trình mua lại xe máy cũ hoặc hỗ trợ đổi xe điện với sự tham gia của Nhà nước và doanh nghiệp.