Dịch Chikungunya bùng phát mạnh tại nhiều quốc gia

Theo CNN, chính quyền Trung Quốc đang triển khai đồng loạt các biện pháp chống dịch như sử dụng màn, phun thuốc diệt côn trùng và dùng máy bay không người lái tiêu diệt muỗi. Đợt bùng phát này tập trung chủ yếu ở thành phố Phật Sơn (tỉnh Quảng Đông) – trung tâm sản xuất lớn của miền Nam Trung Quốc.

Giới chuyên gia nhận định đây có thể là đợt bùng phát Chikungunya lớn nhất từng được ghi nhận tại Trung Quốc. Trước đây, virus này chưa từng xuất hiện ở Trung Quốc đại lục, đồng nghĩa phần lớn người dân chưa có miễn dịch tự nhiên, khiến dịch dễ lan nhanh.

Nguyên nhân được cho là do mưa lớn bất thường kết hợp nhiệt độ cao, tạo môi trường thuận lợi cho muỗi Aedes – loài côn trùng truyền virus Chikungunya, sốt xuất huyết và Zika – sinh sôi.

WHO cảnh báo nguy cơ tái diễn đại dịch

WHO cho biết, ước tính 5,6 tỷ người ở 119 quốc gia đang sống trong vùng có nguy cơ lây nhiễm. Tổ chức này lo ngại tình hình hiện nay có nhiều điểm tương đồng với đại dịch Chikungunya giai đoạn 2004–2005 – khi dịch bùng phát từ Ấn Độ Dương, lan sang châu Âu và nhiều châu lục khác, ảnh hưởng đến gần nửa triệu người.

Từ đầu năm 2025, các đảo La Reunion, Mayotte, Mauritius – vốn từng chịu ảnh hưởng nặng nề trong đại dịch trước – tiếp tục ghi nhận hàng chục nghìn ca nhiễm mới. Tại La Reunion, ước tính một phần ba dân số đã mắc bệnh. Dịch cũng lan sang Madagascar, Somalia, Kenya, Ấn Độ và xuất hiện các ca lây truyền trong nước tại châu Âu.

Riêng tại lục địa Pháp, từ 1/5 đến nay đã có khoảng 800 ca nhiễm Chikungunya nhập cảnh. Mỹ và nhiều quốc gia đã khuyến cáo công dân thận trọng khi đến vùng dịch, đặc biệt là tỉnh Quảng Đông (Trung Quốc), Bolivia và các đảo ở Ấn Độ Dương.

Chikungunya nguy hiểm như thế nào?

Chikungunya là bệnh do virus truyền qua muỗi Aedes aegypti và Aedes albopictus. Đây là loài muỗi hoạt động mạnh vào ban ngày, đặc biệt vào sáng sớm và chiều tối.

Bệnh thường không gây tử vong, nhưng có thể để lại di chứng lâu dài. Triệu chứng xuất hiện sau 3–7 ngày kể từ khi bị muỗi đốt, gồm:

Sốt cao trên 39°C
Đau khớp đối xứng, có thể nghiêm trọng đến mức hạn chế vận động
Nhức đầu, đau cơ, viêm khớp, viêm kết mạc
Buồn nôn, nôn, phát ban dát sẩn
Phần lớn người bệnh hồi phục sau 1 tuần, nhưng đau khớp có thể kéo dài hàng tháng. Trường hợp nặng có thể gây viêm màng não, liệt dây thần kinh sọ hoặc biến chứng thần kinh khác.

Hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu

Đến nay, chưa có thuốc kháng virus đặc hiệu cho Chikungunya. Việc điều trị chủ yếu tập trung giảm triệu chứng:

Nghỉ ngơi, uống nhiều nước
Sử dụng thuốc hạ sốt, giảm đau như paracetamol hoặc acetaminophen
Tránh dùng aspirin và NSAID nếu chưa loại trừ sốt xuất huyết (để hạn chế nguy cơ chảy máu)
Tử vong do Chikungunya hiếm gặp, nhưng bệnh gây gánh nặng lớn cho hệ thống y tế do thời gian hồi phục kéo dài.

Vì sao Chikungunya lan nhanh?

Biến đổi khí hậu được xem là yếu tố then chốt. Nhiệt độ toàn cầu tăng và mưa nhiều giúp muỗi Aedes mở rộng phạm vi sinh sống, xâm nhập vào cả những khu vực ôn đới trước đây không có dịch.

Ngoài ra, sự gia tăng di chuyển quốc tế và đô thị hóa nhanh chóng cũng tạo điều kiện để virus lan rộng.

Cách phòng ngừa Chikungunya

WHO và CDC khuyến cáo người dân, đặc biệt là tại vùng dịch hoặc có kế hoạch du lịch tới khu vực nguy cơ, cần:

Sử dụng thuốc chống muỗi chứa DEET, picaridin hoặc IR3535.
Mặc quần áo dài tay, màu sáng, che kín cơ thể khi ở ngoài trời.
Ngủ màn, kể cả ban ngày.
Loại bỏ nước đọng quanh nhà – nơi muỗi sinh sản.
Đóng cửa, lắp lưới chắn muỗi cho cửa sổ, cửa ra vào.