Người đến tuổi nghỉ hưu mà không đủ năm đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) để hưởng lương hưu có thể lựa chọn hưởng trợ cấp hằng tháng. Nếu họ mới hưởng trợ cấp được vài tháng đã qua đời thì sao?

Trợ cấp hằng tháng là chế độ BHXH mới bắt đầu thực hiện từ ngày 1/7. Nghị định số 158/2025/NĐ-CP (quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật BHXH về BHXH bắt buộc) dành riêng chương IV với 4 điều (22 đến 25) để làm rõ chế độ này.

Đối tượng và điều kiện hưởng

Đối tượng áp dụng chế độ này là người lao động đủ tuổi nghỉ hưu, có thời gian đóng BHXH nhưng không đủ điều kiện hưởng lương hưu và chưa đủ điều kiện hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.

Điều kiện hưởng là người lao động không hưởng BHXH một lần, không bảo lưu thời gian đóng BHXH và có đề nghị được hưởng trợ cấp hằng tháng.

Thời gian hưởng

Thời gian hưởng trợ cấp hằng tháng được xác định căn cứ vào thời gian đóng, căn cứ đóng BHXH của người lao động.

Công thức tính như sau:

Trường hợp tính theo công thức nêu trên có thời gian lẻ chưa đủ tháng thì được tính làm tròn thành 1 tháng.

Mức trợ cấp

Mức trợ cấp hằng tháng được tính bằng mức trợ cấp hưu trí xã hội tại thời điểm giải quyết hưởng trợ cấp hằng tháng.

Thời gian hưởng trợ cấp hằng tháng được xác định trong khoảng thời gian từ tháng người lao động có văn bản đề nghị (khi đã đủ tuổi nghỉ hưu) đến khi đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.

Trường hợp thời gian hưởng trợ cấp hằng tháng tính theo công thức trên vượt quá thời gian đến khi đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội thì người lao động được tính để hưởng mức trợ cấp hằng tháng cao hơn mức trợ cấp hưu trí xã hội.

Mức trợ cấp hằng tháng cao hơn mức trợ cấp hưu trí xã hội được xác định theo công thức sau:

Mới hưởng đã qua đời thì sao?

Cũng như chế độ hưu trí, chế độ trợ cấp hằng tháng cũng thiết kế chế độ dành cho thân nhân người đang hưởng trợ cấp chết trước khi hết thời hạn hưởng trợ cấp.

Theo đó, người lao động đang hưởng trợ cấp hằng tháng chết khi chưa hết thời hạn hưởng trợ cấp hằng tháng thì thân nhân được hưởng trợ cấp một lần cho những tháng người lao động chưa nhận.

Mức trợ cấp một lần được tính bằng số tháng chưa nhận nhân với mức trợ cấp hằng tháng người lao động đang hưởng trước khi chết.

Ngoài ra, người lao động đang hưởng trợ cấp hằng tháng thuộc một trong các trường hợp dưới đây khi chết thì thân nhân được hưởng một lần trợ cấp mai táng (bằng 10 lần mức tham chiếu).

Thứ nhất, có thời gian đóng BHXH bắt buộc từ đủ 12 tháng trở lên.

Thứ hai, có thời gian đóng BHXH tự nguyện từ đủ 60 tháng trở lên.

Thứ ba, có tổng thời gian đóng BHXH tự nguyện và BHXH bắt buộc từ đủ 60 tháng trở lên.

Hồ sơ đề nghị hưởng trợ cấp một lần và trợ cấp mai táng

Trong trường hợp người lao động đang hưởng trợ cấp hằng tháng chết khi chưa hết thời hạn hưởng trợ cấp, thân nhân làm hồ sơ đề nghị hưởng trợ cấp một lần và trợ cấp mai táng quy định bao gồm 2 loại giấy tờ sau:

Thứ nhất là bản sao giấy chứng tử, hoặc trích lục khai tử, hoặc bản sao giấy báo tử, hoặc bản sao quyết định của Tòa án tuyên bố là đã chết.

Thứ hai là tờ khai của thân nhân theo mẫu do BHXH Việt Nam ban hành.

Thân nhân phải nộp hồ sơ này trong thời hạn 90 ngày kể từ ngày người hưởng trợ cấp hằng tháng qua đời.